Ariginya Festival

Ariginya Festival de Kibesi se'ere ti tinsɛka n boi Ondo ti ba yi'ira ti Ikare Akoko duma dita. Yɛsera yi'a n de se'em gee yi'ira dɔla se'em Zuo, sɛba ni yi yeti Aringinya. Kibisi kana de la de'eseko n pa'ase buuri malema de'ekara la ti ba dɛ'ɛna tiŋa wa puan. Ikare-Akoko de la tiŋa kayima bɔna southwest region of Nigeria, la Yoruba bɔba. Kibisi wa de la ayina ze'ele bo zo'e zo'e de'eno ti ba dɛ'ɛna pugesi'a n nan ka mi budaasi ti la pa'alɛ Yoruba tiŋa n de kasi se'em.

Kibisi wa de la se'ere n suŋeri zɛkera nɛreba puti'ira yɛsera kasi bɔŋa la pɔka kasi bɔŋa tuulum gee zãla a miŋa gura a ele daarɛ la a sira ma'a zian. Ŋwana wa suŋɛ zɛ̃kɛ la maale miŋa tiŋa la puan wuu pugebibisi la bɔkɛ yɔsere la sumsere hale la gilumkatɛ sɛka n boi pɔka puan de la pɔgesum  gee mɛ dɛna sɛla n gu'ure ba pɔgezɛɛriba nu'nsen.

Tuusum

Tu pugum mina bo se'em gɔnɔ puan, sɔlema puan, la yɛla asi'a puan ti Naba dayɔɔsi isege ze'ele ile-ife ta zi'ire zi'an yima yima gee nyɛ tinsi yima yima la tinkara si'a ti tu bɔna zina wa, Ikare-Akoko daa ka pa'asɛ. Ikare-Akoko daa de la tiŋa kayima ti Naba dayua kayima yu'ure de Owa Ale Agbaode me yuum isege ze'ele Ile-Ife kiŋɛ ta pɔsɛ. A daa de la Oduduwa yaaŋa kayima. A zi'irego Ikare puan daa de la Ifa n yele e ti a iŋɛ (Yoruba tinganɛ kayima),e ta paara Ikare la a teke la zi'an kayima ti ba yi'ira ka ti "Oke iba" n boi zoore pooren la bɔgebila n yi'ire "omi Atan" ti ko'om ka ba'asera a puan uunɛ.

Ko'om buna de la yinezuo ko'omwuu iŋa tari goddess la. Goddess wa yu'ure n de Ariginya liligeri pa'ala tiŋa la puan nɛreba gee ka'ara maala ba yuunɛ woo siibedaa ŋmarega. Bala tiŋa la duma dikɛ  sansɛka ti ba bageri la kaara ba ti la dɛna Kibisi saŋa, gee doose la a niirɛ la n pa'alɛ fa'a la, kibisi saŋa la me pa'alɛ la pɔgesi kasi gee pugebibisi'a galum ba misi la ka nari ti ba lɛm zi'an la puan.Aringinya ta'am dɛna kibisi bo tiŋa la za'a, gee a ze'ele bo la yelemɛŋerɛ pugetu ma'a ti ba lagum malum kibisi la malema.

Bageri la de la kasi bagerɛ, yɛregerɛ, la ki'a. Ba diti kibisi wa la burega saŋa gee ti la me dɛna kisere ti saa nii saŋkana la, la me san iŋɛ bala, la pa'alɛ ti pugeto sɛba n lagum po malena malema la ayima bii bayi n gãlum ti wana wam base ti ba kiŋɛ ɛɛ Ifa Priest ti a yese mina n gãlum la.

Kibisi Malema

A de la Aringinya kibisi n dekeri bakɔi burega saŋa dɛ'ɛna ti la dɛna susere ti ba dɔla nyɛta kamaleseko n de yɛregerɛ, ki'a la kasi. Kibisi de'eŋo saŋa la, pugebibisi si'a n ka mi budaasi ma'a n wa ta'am malema bini doose la Omi Atan n kini na la. Pugeto la zo'e zo'e n ye'ese zi'an la puan la ka sɛgeti sɛla ba somi'ise ma'a boi ba sɛɛse puan gee ti ba dikɛ tɔki la bumpɛɛla pɛɛla bu ba nɛŋa la ba iŋa za'a, ba kine dɔla taaba yɛ'ɛsa kaabegu zi'an la gee ti ba buuri gulo la de'eno basɛba ti ba nyaa wa'ara ba buuri malema wa'a kina ti la wuna.